فارمرز یکی از صادرکنندگان پیشرو محصولات تازه ایران است. این شرکت، میوه را در مزارع باز و همچنین سبزیجات را در گلخانه‌های هیدروپونیک تولید می‌کند. فارمرز به عنوان یکی از معدود شرکت‌های کشاورزی که تا 70 درصد تولیدات خود را صادر می‌کند و در بیش از 2000 هکتار زمین فعالیت می‌کند، در ایران یک استثنا است.

مرتضی خانوکی تصریح می‌کند: تحریم‌های اعمال شده علیه ایران از نظر ماهیت و دامنه متفاوت است، تحریم‌های یکجانبه اعمال شده توسط ایالات متحده تاثیر منفی قابل توجهی بر اقتصاد ایران نداشته است، اما از سال 2006، تحریم‌های گسترده چندجانبه که توسط ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سازمان ملل اعمال شده‌اند اثر بازدارنده و فلج کننده‌ای بر تجارت ما داشته اند. ما مجبور شده‌ایم که بازارها و شرکای تجاری خود را از اتحادیه اروپا به منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و شرق آسیا تغییر دهیم. بیست سال پیش، بازارهای اروپایی 40 درصد صادرات ما را تشکیل می‌دادند، اما این رقم در سال 2020 به حدود 19 درصد کاهش یافته است. در حال حاضر حدود 50 درصد از صادرات ما به عراق و افغانستان است. در نتیجه، بازار صادرکنندگان ایرانی محدود شده است.

کشور همسایه، عراق، بزرگترین بازار میوه ایرانی است. همچنین صادرات خود را به سایر کشورهای همسایه مانند امارات، روسیه، هند، افغانستان و پاکستان افزایش داده ایم. شاید صادرکنندگان ایرانی توانسته باشند به بازارهای جایگزین دست یابند، اما جریان و حجم صادراتی به هیچ وجه به پتانسیل کشور نزدیک نیست. و به نظر می‌رسد وضعیت در بن بست است. مدیر فروش و بازاریابی شرکت فارمرز می‌گوید: تنها تغییر در رفتار سیاسی دولت ایران و مذاکره با قدرت‌های جهانی می‌تواند تأثیر منفی تحریم‌ها بر تجارت را از بین ببرد.

از میان همه تحریم‌های موجود، محرومیت از سیستم سوئیفت بیشترین تأثیر را دارد. خانوکی افزود: انتقال پول، بزرگترین مشکل ماست که منجر به تراکنش غیرقابل ردیابی، افزایش هزینه و ریسک برای صادرکنندگان ایرانی می‌شود. در نتیجه، آمار صادرات ما نه قابل ردیابی است و نه رسمی. به عنوان مثال، ما مطمئن هستیم که روسیه بازار مهمی برای فلفل دلمه ایران است، اما نمی‌توانیم ارزش و مقدار واقعی صادرات را بدانیم. بنابراین صادرات ایران از طریق کشورهای ثالث با استفاده از طرح‌های مالی انجام می‌شود که البته قانونی است و برای صادرکنندگان بسیار پرهزینه.

این پیکربندی، صادرکنندگان ایرانی را در موقعیت ضعیف مذاکره قرار می‌دهد و باید گفت که خریداران آن‌ها از این موقعیت سوء‌استفاده می‌کنند و آن‌ها را مجبور به پذیرش قیمت‌های پایین‌تر می‌کنند و با وجود تورم جهانی، این قیمت‌ها نیز سال به سال کاهش می‌یابند. وی ادامه داد: در کمال تعجب، قیمت میوه‌های ایرانی از سال 2010 تا 2018 کاهش یافته است. ارزش پول ایران در برابر دلار آمریکا نیز تا حدودی به دلیل تحریم‌ها کاهش یافته است و در نتیجه تولیدکنندگان برای مقابله با افزایش قیمت‌های داخلی اقدام به صادرات بیشتر کرده‌اند. در عرصه جهانی، این کاهش قیمت محصولات تازه ایران با مشکلات اقتصادی ایران مرتبط است و همه این عوامل در کنار هم قیمت میوه ایرانی را تعیین می‌کنند.

در نتیجه، صادرات میوه ایران از 3 میلیون تن در سال 2018 به 4.5 میلیون تن در سال 2021 افزایش یافته است. بر اساس ارقام ارائه شده توسط فارمرز، از نظر ارزشی، این افزایش از 2.4 میلیارد دلار در سال 2010 به 3.1 میلیارد دلار در سال 2021 بوده است. بیشترین میوه‌های صادراتی شامل پسته، خرما، سیب، انگور، هندوانه، کیوی، پرتغال و میوه‌های هسته‌دار است.