گوجه فرنگی از جمله محصولات کشاورزی است که در انواع مختلفی کشت می‌شود و هرکدام از آن‌ها دارای ویژگی‌های ظاهری و خواص متفاوت و منحصربه‌فردی هستند. این محصول پرکاربرد که در پخت غذاها و سالادهای متنوع استفاده می‌شود، طعم و مزه بی‌نظیری دارد. انواع گوجه فرنگی در ایران وجود دارد که از نظر نوع کشت، سایز و نوع خوشه به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. اگر شما نیز جزو کسانی هستید که تا امروز فقط از یک نوع گوجه فرنگی برای پخت غذا و تزئین سالاد استفاده کرده‌اید، توصیه می‌شود برای آشنایی با انواع گوجه فرنگی و افزودن آن به سبد مواد غذایی خود، با این مطلب همراه باشید.
گوجه کامپری یا بوته ای
اگر بخواهیم به رایج‌ترین انواع گوجه فرنگی در ایران و سراسر دنیا اشاره کنیم، باید از گوجه کامپری یا همان گوجه بوته‌ای صحبت کنیم. این نوع گوجه فرنگی رنگ قرمز، طعم شیرین و اسید کمی دارد. از نظر ویژگی‌های ظاهری، گوجه بوته‌ای نسبت به گوجه گیلاسی بزرگ‌تر و نسبت به گوجه آلویی گردتر است. جالب است بدانید که هنگام برداشت گوجه‌های کامپری آن‌ها را به‌همراه بوته به مراکز فروش و تره‌بار منتقل می‌کنند، بنابراین در همین مسیر نیز همچنان به رشد طبیعی خود ادامه داده و تازگی و طراوت خود را حفظ می‌کنند. همین روند کشت و نحوه جابجایی مانع از استفاده از گاز اتیلن برای نگهداری گوجه فرنگی کامپری شده است که در سلامت و کیفیت آن تاثیر زیادی دارد.
از آنجایی که می‌توان گوجه‌های بوته‌ای را در هر فصلی از سال کشت کرد، در تمام ایام سال در دسترس مصرف کننده قرار دارند. اکثر رستوران‌ها و فست‌فودها در تهیه سالادها، ساندویچ‌ها و همچنین سس‌های مختلف از گوجه فرنگی کامپری و یا همان بوته‌ای استفاده می‌کنند.
گوجه گیلاسی
یکی دیگر از انواع گوجه فرنگی در ایران که با ویژگی‌های ظاهری و طعم منحصربه‌فرد شناخته می‌شود، گوجه گیلاسی نام دارد. گوجه گیلاسی، گرد، کوچک و آبدار است و طعم شیرین آن باعث استقبال مصرف کنندگان از این نوع محصول شده است. در هر عدد از گوجه‌های گیلاسی انواع ویتامین، مواد معدنی و حدود 3 کالری وجود دارد که ارزش غذایی آن را بالا برده است. از این محصول برای میان‌وعده، تزئین سالاد و همچنین کباب‌پز کردن در کنار دیگر غذاها استفاده می‌شود.
گوجه سبز رنگ
در بین انواع گوجه فرنگی در ایران، شاهد حضور گوجه‌های سبز رنگی هستیم که می‌توان خود این محصول را نیز به دو نوع مختلف تقسیم کرد:
- گوجه‌فرنگی‌هایی که در زمان رسیده شدن نیز سبز رنگ هستند.
- گوجه‌فرنگی‌های سبز رنگی که به‌دلیل نارس بودن، قرمز نشدند و به رنگ سبز باقی مانده‌اند.
استفاده از گوجه سبز رنگ و نارس در بسیاری از مناطق رایج بوده و از آن برای پخت غذاهای خاصی استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال این محصول برای تهیه گوجه سوخاری کاربرد دارد، به این شکل که گوجه‌های سبز نارس را برش داده، آن‌ها را به آرد ذرت آغشته می‌کنند و در نهایت در روغن سرخ می‌کنند.
توجه داشته باشید که تمام گوجه فرنگی‌های سبز، جزو محصولات نارس در این گروه نیستند، بلکه همان‌طور که اشاره شد، برخی از گوجه فرنگی‌ها در مرحله رسیده شدن نیز سبز رنگ هستند. این نوع گوجه فرنگی‌ها بافت سفتی دارند و برش دادن آن‌ها بسیار آسان است. طعم تند و ترش این محصول، آن را به بهترین گزینه برای تهیه انواع سس‌ها و کنسروها تبدیل کرده است. از دیگر موارد مصرف رایج و پرطرفدار گوجه سبز می‌توان به استفاده از آن در تهیه چاشنی گوشت و ساندویچ اشاره کرد. گوجه سبز نیز مانند دیگر انواع گوجه فرنگی در ایران، کالری بسیار پایینی دارد، به این شکل که در یک گوجه سبز به اندازه متوسط فقط 28 کالری وجود دارد. توصیه می‌شود افرادی که دارای مشکلات گوارشی هستند از مصرف گوجه سبز به‌صورت خام، پرهیز کنند، چرا که این محصول دارای سطوح بالایی از آلکالوئیدها است که هضم آن را کمی دشوار می‌کند.
گوجه زرد
در لیست انواع گوجه فرنگی در ایران، چند نوع گوجه فرنگی به‌چشم می‌خورد که به رنگ زرد تولید و کشت می‌شوند. این محصولات نسبت به گوجه‌های رایج و معمول دارای طعم شیرین‌تری هستند و این به‌دلیل نبود لیکوپن که همان عامل قرمزی رنگ گوجه فرنگی است، رخ می‌دهد. تفاوت گوجه فرنگی زرد نسبت به گوجه فرنگی قرمز رنگ فقط به رنگ و طعم آن محدود نمی‌شود، بلکه از نظر تغذیه و خواص نیز تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. به این شکل که گوجه‌های زرد نسبت به گوجه فرنگی قرمز رنگ، دارای مقادیر زیادی فسفر، نیاسین، فولات و سدیم هستند، در حالی که ویتامین سی موجود در آن از گوجه فرنگی قرمز کمتر است. از آنجایی که این محصولات شیرین، خوشمزه و زرد رنگ، اسید پایینی دارند، در پخت انواع سوپ‌ها استفاده می‌شوند.
گوجه آلویی یا روما
گوجه فرنگی روما که با نام گوجه آلویی نیز شناخته می‌شود یکی دیگر از انواع گوجه فرنگی در ایران است که ظاهر و طعم منحصربه‌فردی دارد. از آنجایی که شکل ظاهری گوجه روما به میوه گلابی شباهت دارد، به آن گوجه قرمز گلابی نیز می‌گویند. گوجه فرنگی‌های روما، بافت گوشتی و منسجمی دارند و به‌همین دلیل می‌توان آن‌ها را در مدت زمان بیشتری با حفظ کیفیت طعم، خواص و ظاهر نگهداری کرد.
طعم گوجه آلویی بسیار لذیذ و خوشمزه است و دانه‌های داخل آن نسبت به گوجه فرنگی‌های معمول و رایج کمتر است. اندازه این نوع محصول بزرگ‌تر از گوجه گیلاسی است و به‌همین دلیل در اکثر موارد بدون برش دادن از آن‌ها استفاده می‌شود. در کنار ویژگی‌های ظاهری گوجه روما باید به خواص و مواد غذایی آن نیز توجه داشت. در هر یک عدد گوجه آلویی در اندازه متوسط، 1 گرم فیبر و 11 کالری وجود دارد. طعم شیرین و بافت گوشتی این محصولات، آن‌ها را به بهترین گزینه در تهیه انواع سس‌ها، چاشنی‌ها، کنسرو و سالادها تبدیل کرده است.
گوجه بیف استیک
بیف استیک نام یکی دیگر از انواع گوجه فرنگی در ایران است که در بیشتر موارد رنگ صورتی یا قرمز دارند. این نوع محصول آمریکایی، از جمله بزرگ‌ترین گوجه فرنگی‌های پرورشی محسوب می‌شود که در برخی موارد وزن یک عدد از آن‌ها به 450 گرم نیز می‌رسد. از آنجایی که گوجه بیف استیک به‌صورت محدود تولید می‌شود، از نظر قیمت نسبت به دیگر انواع گوجه فرنگی گران‌تر است.
گوجه فرنگی‌های بیف استیک محکم، سفت، بزرگ و با دانه‌های ریز زیاد هستند که ارزش غذایی بسیار زیادی دارند. جالب است بدانید که این گوجه فرنگی‌های خوشمزه و لذیذ به‌قدری سفت هستند که می‌توانید به‌راحتی آن را برش دهید، بدون آنکه شکل و ظاهر خود را از دست بدهد. از طعم ملایم و دلچسب این محصول برای کنسرو کردن، تهیه انواع چاشنی‌ها و سس‌ها و همچنین در کنار ساندویچ و همبرگر استفاده می‌شود. همان‌طور که اشاره شد، ارزش غذایی گوجه بیف استیک قابل توجه است، به‌گونه‌ای که در یک عدد از این محصول با اندازه معمولی این مواد مغذی یافت می‌شود:
- ۳۳ کالری انرژی
- ۲ گرم فیبر
- ویتامین C
- ویتامین آنتی اکسیدانی که برای تقویت سیستم ایمنی بدن مناسب است.
گوجه موروثی
در لیست انواع گوجه فرنگی در ایران، محصولی به نام گوجه موروثی وجود دارد که خود این محصول به‌تنهایی با انواع رنگ‌ها و اندازه‌ها شناخته می‌شود. به‌همین دلیل اگر گوجه‌های موروثی را در رنگ‌های سبز روشن، زرد کم رنگ و یا قرمز مایل به ارغوانی دیدید، تعجب نکنید. انواع گوجه‌های موروثی دارای طعمی ملموس‌تر، عمیق‌تر و شیرین‌تر هستند که به خاطر همین ویژگی‌ها طرفداران زیادی دارند. طعم و مزه منحصربه‌فرد و دوست داشتنی گوجه‌های موروثی باعث استفاده از آن‌ها در تهیه چاشنی‌ها، سس‌ها و کنسرو کردن شده است و البته خوردن خام این محصول نیز در کنار غذا لذت‌بخش است. ارزش غذایی این گوجه شباهت زیادی به گوجه فرنگی‌های معمول و رایج دارد و در هر گوجه موروثی در اندازه متوسط این مواد مغذی وجود دارد:
- ۲۲ کالری
- ۵۵۲ میکروگرم بتا کاروتن
- آنتی اکسیدان قوی
- ویتامین A
خواص انواع گوجه فرنگی
حالا که با انواع گوجه فرنگی در ایران، ویژگی‌ها و طعم و مزه آن‌ها آشنا شدید، بهتر است نگاه دقیق‌تری به خواص گوجه فرنگی داشته باشیم. اکثر گوجه فرنگی‌ها در هر رنگ، شکل و مزه‌ای که باشند، از محصولات پرخاصیت و با ارزش غذایی بالا محسوب می‌شوند. در اکثر گوجه فرنگی‌ها، مواد مغذی مشابهی وجود دارد که البته مقادیر آن‌ها ممکن است متفاوت باشد. هر نوع گوجه فرنگی که در سبد غذایی شما حضور داشته باشد، این خواص و اثرات سلامتی را با خود به‌همراه دارد:
- مقادیر بالایی از آنتی اکسیدان در گوجه فرنگی وجود دارد که از بدن شما در برابر رادیکال‌های آزاد مراقبت و محافظت می‌کند. این شرایط شما را در برابر ابتلا به انواع سرطان‌ها مصون نگه می‌دارد.
- گوجه فرنگی از جمله محصولات اشتهاآور است که برای افرادی که در خوردن غذا مشکل دارند، مناسب است.
- گوجه فرنگی بهترین ماده غذایی است که در رفع و درمان مشکلات صفرا، یبوست، دفع ادرار و سم‌زدایی مزمن خوب عمل می‌کند.
- بهبود بینایی، شادابی و سلامت پوست به لطف حضور ویتامین A در انواع گوجه فرنگی میسر می‌شود.
- گوجه فرنگی باعث رفع خستگی و ضعف بدن و همچنین تقویت قلب، سیستم عصبی و سیستم گردش خون می‌شود.
- برای کسانی که از نقرس، درد مفاصل و روماتیسم رنج می‌برند، مصرف روزانه انواع گوجه فرنگی توصیه می‌شود.
تمام انواع گوجه فرنگی‌هایی که در این مطلب معرفی شده است دارای مقادیر مختلفی از مواد مغذی و معدنی زیر هستند که سلامت و صحت شما را تضمین می‌کنند:
- ویتامین‌های C و A
- اسید فولیک
- بتاکاروتن
- ویتامین B )B1، B2، B5 و B83 )
- کلسیم
- فسفر
- پتاسیم
- سدیم
- گوگرد
- آهن
- مس
- روی
- مقدار کمی فیبر
همان‌طور که مشاهده می‌کنید، در هر عدد گوجه فرنگی مقادیر متغیری از مواد مغذی وجود دارد که نشان دهنده ارزش غذایی بالای این محصول است. اما نباید فراموش کنید که برخی از افراد به هر نوع گوجه فرنگی حساسیت دارند و در نتیجه مصرف آن ممکن است با مشکلات جدی مواجه شوند. بنابراین اگر احساس می‌کنید که به این محصول حساسیت دارید، از خوردن آن اجتناب کنید.
سخن پایانی
گوجه فرنگی از جمله محصولات کشاورزی است که در تهیه اکثر غذاها، سالادها، سس‌ها و چاشنی‌ها کاربرد دارد. این محصول به‌دلیل طعم، مزه و همچنین ارزش غذایی همیشه مورد استقبال مصرف کنندگان در سراسر دنیا بوده است. وقتی نام گوجه فرنگی به میان می‌آید، در ذهن اکثر افراد شکل، طعم و رنگ گوجه فرنگی‌های معمول و رایج تداعی می‌شود. در حالی که تنوع در انواع گوجه فرنگی در ایران به‌قدری است که آشنایی با تمام آن‌ها به وقت و حوصله زیادی نیاز دارد. از آنجایی که گوجه فرنگی حضور پررنگی در سبد غذایی تمام ایرانی‌ها دارد، در این مطلب به معرفی برخی از محبوب‌ترین و لذیذترین انواع گوجه فرنگی در کشور پرداختیم.
