شاید این سوال برای شما هم ایجاد شده باشد که “گردشگری سبز چیست؟”
گردشگری سبز یک صنعت گردشگری متفاوت و اخلاقی بوده که در تقابل با آسیب به محیط زیست قرار دارد. گردشگری سبز به عنوان یک فعالیت گردشگری سازگار با محیط زیست با محورها و معانی مختلف قابل تعریف است. از این رو اصطلاح گردشگر سبز به فردی نسبت داده می‌شود که در قالب گردشگر دوستدار محیط زیست با ارائه خدمات ویژه و خاص، اقدام به چنین سفری می‌کند. در حال حاضر گردشگری سبز به سبب اهدافی که در راستای بهبود عملکرد زیست محیطی با اتخاذ تکنیک‌های مدیریت موثر و ملموس دارد، به یکی از عناوین جذاب برای شرکت‌های گردشگری تبدیل شده. از آنجایی که این صنعت گردشگری امروزه طرفداران و مخاطبان بسیاری پیدا کرده، در ادامه قصد داریم به ارائه توضیحات بیشتری در این خصوص بپردازیم؛ که شامل دلایل اهمیت این صنعت و نیز کشورهای مقصد برای تجربه این نوع گردشگری خواهد بود.
گردشگری سبز، فرصتی برای کمک به حفظ طبیعت
در پاسخ به سوال “گردشگری سبز چیست؟” می‌توان از عنوان کمک به حفظ محیط زیست و طبیعت کمک گرفت! در واقع در روند حفاظت از طبیعت، می‌توان به سه فاکتور زیر اشاره کرد:
- پایداری زیست محیطی
- پایداری اجتماعی
- پایداری اقتصادی
مسائل مربوط به گرمایش جهانی سبب شده تا دولت‌ها توجه ویژه‌ای در راستای جلوگیری از تخریب زیست محیط داشته باشند و تدابیر خاصی به منظور پایداری و توسعه طبیعت ارائه دهند. از این رو گردشگری سبز به عنوان یک پارامتر کمک کننده در این روند، فاکتورهای اجرایی ویژه‌ای پیدا کرده تا نتیجه دلخواه را حاصل کند.
لازم به ذکر است که اکوتوریسم یا همان گردشگری سبز، خود زیرمجموعه‌ای از گردشگری پایدار است که بر بوم شناسی تمرکز دارد. هدف و مقصد گردشگری سبز معمولاً مناطق و کشورهایی هستند که گیاهان، جانوران و میراث فرهنگی جاذبه‌های اصلی آن را تشکیل می‌دهند. در نتیجه عناصر فرهنگی یا اقتصادی در طول اکوتوریسم یا همان گردشگری سبز، نقشی نخواهند داشت.
البته باید به این موضوع توجه داشت که گردشگری پایدار از گستردگی بیشتری در جنبه‌ها و اهداف گردشگری برخوردار است. همچنین باید افزود که گردشگری پایدار در راستای ایجاد منافع اقتصادی و در عین حال به حداقل رساندن اثرات مضر بر محیط‌زیست به نتیجه می‌رسد؛ این در حالی است که اکوتوریسم در معنای حقیقی خود، در پی دستیابی به اهدافی چون ارتباط گردشگران با طبیعت، ایجاد آگاهی و احترام زیست محیطی و فرهنگی، حصول اطمینان از تجربه مثبت گردشگر و میزبان، ایجاد منافع مالی مستقیم برای حفاظت از محیط زیست و حفظ فرآیندهای اکولوژیکی بوده است. در واقع جامعیت این صنعت عاملی برای کلی‌تر شدن اهداف آن به شمار می‌رود.
اهمیت سفر سبز برای خانواده‌ها
با توجه به وجود خطرات متنوع در طبیعت و آسیب‌های متنوعی که صنایع مختلف از جمله صنعت گردشگری می‌تواند به محیط زیست پیدا کند، سفر سبز یا همان اکوتوریسم به عنوان یک راه نجات برای داشتن آینده‌ای سبز معرفی شده است. با توجه به اینکه گردشگری سبز تجربه سفری منحصر به فرد و غنی را ارائه می‌دهد و سبب رشد شخصی افراد شده و در عین حال به حفظ میراث طبیعی و فرهنگی مقصد کمک می‌کند، اهمیت ویژه‌ای برای دوستداران محیط زیست پیدا کرده است.
از طرفی باید افزود که حمایت گردشگری سبز از حفاظت از محیط زیست، توسعه اقتصادی، حفظ فرهنگ، کاهش تغییرات آب و هوا و رشد شخصی، سبب گستردگی اهمیت آن در میان علاقه‌مندان به سفر شده است. خانواده‌هایی که نسبت به تربیت فرزند خود حساس هستند و می‌خواهند با تمرین‌های اخلاقی به رشد فردی آن‌ها کمک کنند تا آینده بهتر و سالمی داشته باشند، این سبک از گردشگری را در برنامه سفر خود قرار می‌دهند.
جدا از بحث حفاظت از محیط زیست و توسعه اقتصادی، دلایل دیگری که سبب اهمیت سفر سبز برای خانواده‌ها شده، شامل موارد زیر می‌شود:
- حفظ فرهنگ
- کاهش تغییرات آب و هوا
- رشد شخصی
- کاهش آلودگی محیط زیست
- حفاظت از حیات وحش
- مشارکت جامعه
- آموزش و آگاهی پایداری بلند مدت
به منظور درک بهتر این موضوع در ادامه به طور جزئی دلایل اهمیت گردشگری سبز یا همان اکوتوریسم مورد بررسی قرار گرفته شده:
راهی برای آشنایی با فرهنگ‌های محلی
با توجه به اینکه در طول گردشگری سبز، هدف بازدید از شهرها و مناطقی با طبیعت سبز است، بالطبع مقاصدی در لیست سفر قرار می‌گیرند که دور از زندگی شهری بوده و زندگی روستایی و محلی در آن‌ها جریان دارد. همین موضوع به یکی از فاکتورهای جذاب در رابطه با انتخاب این سبک گردشگری تبدیل شده است. از این رو یکی از راه‌های آشنایی با فرهنگ‌های محلی، گردشگری سبز خواهد بود.
در واقع باید چنین گفت که گردشگری سبز اغلب شامل بازدید از مناطق دورافتاده و روستایی است که در آن فرهنگ‌ها و سنت‌های محلی هنوز دست نخورده هستند. همین مسئله می‌تواند به حفظ و ارتقای تنوع فرهنگی کمک کند و یک راهکار آموزشی فوق‌العاده برای آشنایی با قومیت‌ها و فرهنگ‌های خاص آن‌ها باشد.
روشی برای احترام به محیط زیست
تعلیم درست جامعه در راستای حفاظت زیست محیطی، به واسطه گردشگری سبز حاصل خواهد شد. احترام به محیط زیست و برخورد اخلاقی با نعمت‌هایی که در این بستر گسترده به انسان بخشیده شده است، سبب حفاظت از آینده می‌شود. امروزه رشد صنعتی و زندگی مدرن عامل اصلی برای آسیب به محیط زیست بوده که لازم است با شیوه‌ای درست با آن مقابله کرد.
در این راستا گردشگری سبز حفاظت از منابع طبیعی، حیات وحش و اکوسیستم‌ها را ترویج کرده و به این وسیله توریست‌ها را تشویق می‌کند تا قدردان طبیعت باشند و به آن احترام بگذارند. در نتیجه این سبک گردشگری عاملی برای به حداقل رساندن تاثیرات منفی حضور انسان در زمین خواهد بود. به این ترتیب قطعا آیندگان هم می‌توانند از طبیعتی سبز بهره بگیرند و زندگی سالمی داشته باشد.
از آنجایی که آسیب و تخریب محیط زیست، از جمله اصلی‌ترین عوامل بروز آلودگی محیطی و در نتیجه بیماری بوده، به منظور اطمینان از کیفیت و سلامت فرزندان و آیندگان خود، لازم است تدابیر مطرح در راستای حفظ محیط زیست را به طور جدی لحاظ کنید.
فرصتی برای آموزش و آگاهی
طبیعت بهترین آموزگار بشر از ابتدا تا کنون بوده و به واسطه پدیده‌های مختلفی که در خود دارد، توانسته نسل بشر را از انقراض و نابودی نجات دهد. از این رو دستیابی به آگاهی با استفاده از آموزش‌های بی‌مانند طبیعت، می‌تواند نتایج بهتری در مقایسه با کلاس‌های اخلاق حاصل کند.
در طبیعت می‌توان از کوچک‌ترین جانوران تا گیاهان، درسی آموخت و با بعد دیگری از حیات آشنایی پیدا کرد. به همین دلیل دانشمندان بسیاری طبیعت را به عنوان منبع الهام خود معرفی کردهاند. از طرفی تمامی علوم در طبیعت در کنار هم قرار گرفته‌اند و یک مرجع فوق‌العاده جامع را برای مطالعه فراهم آورده‌اند. در این بستر حشرات هم می‌توانند به نوبه خود آموزگار باشند و علمی را به دانسته‌های شما بی‌افزایند.
تجربه‌هایی که افراد در سفر سبز به دست می‌آورند، به قدری گسترده و متنوع است که هر کدام شاخه‌ای از علوم را در برمی‌گیرد و می‌تواند برای دسته‌ای از افراد جذابیت داشته باشد. از این رو افراد جدا از بعد سیاحتی، این سبک سفر را برای تحقیقات علمی و پژوهشی خود انتخاب می‌کنند. به همین دلیل می‌توان گفت گردشگری سبز محدودیتی برای مخاطبان خود ایجاد نمی‌کند.
راهی برای توسعه اقتصادی پایدار
گردشگری سبز که یکی از زیر مجموعه‌های گردشگری پایدار را تشکیل می‌دهد، می‌تواند با ایجاد شغل و درآمدزایی، منافع اقتصادی را برای جوامع محلی فراهم کند. این فاکتور سبب کاهش فقر و بهبود سطح زندگی ساکنان محلی خواهد شد. به همین دلیل در حال حاضر مناطق روستایی و محلی که ساختار سنتی و قدیمی خود را حفظ کردهاند، از این دسته از مسافران استقبال می‌کنند.
توسعه اقتصادی پایدار از جمله اهدافی است که در روند گردشگری پایدار حاصل شده و به رشد مناطق محروم کمک می‌کند. البته باید به این موضوع اشاره کرد که توسعه اقتصادی پایدار، با آسیب به محیط زیست در تناقض بوده و به این خاطر در راستای حفظ طبیعت به اجرا می‌رسد و سبب سودمندی بشر برای طبیعت می‌شود. با توجه به اینکه گردشگری سبز با شیوه‌های مسافرتی مسئولانه صورت می‌گیرد، فاکتورهایی چون کاهش ضایعات، صرفه جویی در مصرف آب و انرژی همراه با استفاده از محصولات دوستدار محیط زیست را در اولویت قرار داده و در این راستا گردشگران را ملزم به رعایت پارامترهای اخلاقی می‌کند.
در جامعه‌ای که افراد خود مسئولیت توسعه اقتصادی را بر عهده می‌گیرند، طبیعی است که دستاوردها و نتایج حیرت‌آوری از رشد و پیشرفت در جنبه‌های مختلف حاصل شود. به همین دلیل امروزه دولت‌های مختلف به منظور توسعه اقتصادی، تمرکز خود را روی گردشگری سبز قرار داده‌اند و این نوع سفر را به یک سبک محبوب تبدیل نموده‌اند.
فرصتی برای تجربه آرامش و سکوت
همانطور که پیش‌تر گفته شد، سفر به طبیعت و گردشگری سبز می‌تواند عاملی برای رشد فردی باشد. این فاکتور زمانی حاصل می‌شود که فرد از تعلقات مادی رها شده و به بعد معنوی وجود خود بنگرد. طبیعت بهترین پناهگاه برای فرار از خواسته‌های تحمیل شده به سلایق بشری است که به وسیله دور کردن مشغله‌های گذرا، ذهن افراد را به آرامش و سکوت دعوت می‌کند. همین فاکتور سبب شده تا طبیعت به بهترین روانپزشک تبدیل شود.
به علاوه با توجه به اینکه روح انسان در طبیعت از مسائل و دغدغه‌های بی‌اهمیت فاصله می‌گیرد و درگیر ذات طبیعت می‌شود، می‌تواند درصد بالایی از آرامش را به انسان تزریق کند. در نتیجه بهترین گزینه برای دستیابی به این آرامش، سفر سبز یا همان اکوتوریسم خواهد بود. گردشگری سبز قادر به ارائه یک تجربه سفر منحصربه‌فرد و غنی بوده که رشد و یادگیری شخصی را تشویق و تقویت می‌کند. گردشگران به این وسیله می‌توانند آگاهی و درک عمیق‌تری از جهان طبیعی و فرهنگ‌های مختلف پیدا کنند.
سفری با هدف
پارامتر دیگری که می‌توان در پایان دلایل اهمیت گردشگری سبز مطرح نمود، هدفمندی این سبک مسافرت است. در واقع گردشگری سبز برخلاف دیگر اشکال مسافرت، آگاهی ویژه‌ای را در خود دارد که با برنامه‌ریزی و مطالعه همراه خواهد بود. طی این سفر افراد موظف هستند به قوانین اخلاقی در طول مسافرت خود پایبند باشند و نقش مفیدی برای طبیعت ایفا کنند.
در واقع باید گفت تمامی مواردی که تا اینجا مورد بحث قرار گرفت، بخشی از اهداف سفر سبز بوده که به تجربه یک سفر آگاهانه و هوشمند کمک می‌کنند. حفاظت از حیات‌وحش، تلاش در راستای کاهش آلودگی محیط زیست و یا تغییرات آب و هوایی، رشد شخصیت و پارامترهای توسعه اقتصادی، همگی از جمله اهدافی هستند که یک گردشگر سبز دنبال می‌کند.
به طور کلی با توجه به تمامی آنچه که تا اینجا در پاسخ به سوال “گردشگری سبز چیست؟” داده شد، در صورتی که شما هم مشتاق تجربه یک گردشگری اخلاقی و مفید هستید، می‌توانید در اولین فرصت برای سفر به طبیعت آماده شوید.
